Kada je bog zapadnog vetra, Zefir, oženio prelepu nimfu Floru, kao poklon joj je darivao vladavinu nad cvećem. Od tada, ime rimske boginje cveća, proleća i plodonosnog drveća označava čitav kompleks biljnih vrsta nekog područja ili vremenskog razdoblja.
Flora najvećeg planinskog masiva u Srbiji, planine Kopaonik, umnogome je određena povoljnom brdsko-planinskom klimom. Vrhovi sa “večitim snegom i ledom” omogućavaju duže trajanje perioda vegetacije. Time se akumulira veća količina biomase.
Ovakvi povoljni uslovi pogoduju rastu i razvoju bogatom i raznovrsnom zajednicom biljnih i životinjskih vrsta. Zadivljujuća flora Kopaonika sadrži preko 1500 vrsta. Gusti četinari i biljni svet neke su glavnih karakteristika naše planinske lepotice. U nastavku pročitajte više o veličanstvenom svetu flore Kopaonika.
Nacionalni park Kopaonik – endemske biljke na Kopaoniku
Jedna od glavnih znamenitosti Kopaonika i okoline svakako je Nacionalni park Kopaonik. Čitav prostor planine predstavlja stecište endemskih vrsta i velike biljne raznovrsnosti. U Nacionalnom parku živi 91 endemična i 82 subendemične biljne vrste.
Kopaonička čuvarkuća – biljka koja živi zauvek
Na teritoriji samog Nacionalnog parka žive i tri stenoendemične vrste koje ne rastu više nigde na svetu. Jedna od tih jedinstvenih primeraka koju ima biljni svet Srbije je Kopaonička čuvarkuća. Biljka karakteristična za stenske predele koje možete da vidite na pešačkim turama Kopaonika – Belim stene, Kozjim stene, Nebeskim stolicama – ima cvetove žućkasto-zelene boje u obliku zvezde, koji rastu godinama. Kad ugine, ostavi iza sebe seme nove biljke koja je “nasleđuje” u ekosistemu.
Kopaonička ljubičica sa cvetovima jarkih boja
Druga stenoendemična vrsta koja krasi prostor Nacionalnog parka Kopaonik je Kopaonička ljubičica. Ova vrsta takođe spada u zaštićene biljne vrste u Srbiji. Biljka sa slabo razgranatim stablom i jajastim listovima žute boje može se naći jedino na serpentinskim kamenjarama koje prelaze visinu od 1.500m nadmorske visine. To su pre svega Kukavica, Nebeske stolice i Treska.
Pančićeva potočarka – endem serpentinskih predela
Treća zaštićena biljna vrsta koja raste isključivo na Kopaniku je Pančićeva potočarka ili režuha. Biljka niskog, busenastog rasta, sa razgranatom osnovom najčešće se javlja na serpentinskom ili silikantom terenu, ređe na krečnjačkim kamenjarima i stenama.
Naziv je dobila po čuvenom lekaru i botaničaru Josifu Pančiću koji je zadužio kopaonički kraj i doprineo otkriću brojnih biljnih vrsta. Poznato je da se mauzolej Josifa Pančića nalazi na najvišem vrhu Srbije koji po njemu i nosi ime – Pančićev vrh.
Runolist – retka endemska vrsta na Kopaoniku
Još jedna retka endemska biljka koja raste na planini na jugu Srbije je runolist – kod nas poznatiji kao Jagodina suza. Ova biljka zaštićena je u mnogim delovima Evrope, raste uglavnom na nepristupačnim predelima i cvet runolista je znak planinarskog pokreta.
Legenda koja prati naziv cveta govori o devojci po imenu Jagoda koja je izgubila ovce u planini. Tražeći ovce, prolivala je gorke suze zbog onoga što joj se desilo. Na svakom mestu gde je pala njena suza, izrastao bi plavičasti cvet runolista. Važno je da se napomene da se ova biljka ne bere i da posetioci mogu samo da uživaju u prirodnom staništu cveta.
Biljni svet Kopanika – šumski plodovi i četinari
Ono što planinu Kopaonik čini posebno privlačnom za sve turiste i ljubitelje botanike, jeste neverovatan pejzaž koji čine guste četinarske šume, najviše sačinjene od smrči i jela, prošarane različitim vrstama žbunova, zeljastih biljaka, mahovine, paprati, čajeva.
Bogata flora Kopaonika podeljena je po nivoima, u skladu sa nadmorskom visinom. Pojas bukovih šuma prostire se iznad mešovitih šumskih zajednica u nižim planinskim predelima. U ovom pojasu dominiraju planinski javor, beli jasen, klen i lipa, dok su veće visine rezervisane za drvo jela.
Pojas koji se prostire iznad 1.500m nadmorske visine, ujedno i najviši šumski pojas ovog masiva pokriven je gustim smrčevim šumama. Na još većim nadmorskim visinama, deo pokriven šumom se proređuje i prelazi u zajednicu niskih žbunova. U ovom pojasu preovlađuju planinska kleka i borovnica.
Lekovito bilje i narodni čajevi
Prilikom izleta na Kopaoniku moguće je da pokraj puta naiđete na veliki broj različitih biljnih lekovitih vrsta. Ove lekovite biljke koriste se kao narodni čajevi. Tako je moguće da naletite na kantarion, majčinu dušicu, origano ili hajdučku travu.
Pored lekovitog bilja, ogromna površina obronaka planine pokrivena je divljim jagodama i borovnicama, dok je čitav kopaonički kraj pogodan za gajenje maline i kupine. Ukoliko planirate da ovog leta istražujete lepote i zadivljujuću floru planine Kopaonik, kontaktirajte nas i rezervišite smeštaj na vreme.